คอร์ส การจัดการรายกรณีและการทำงานแบบสหวิชาชีพ

โมดูลที่ 1 - ความหมายและองค์ประกอบของการจัดการรายกรณี

บทเรียนที่ 1 - การจัดการรายกรณีคืออะไร

การจัดการรายกรณี (1) คือ การบูรณาการงานด้านต่างๆ ในระบบบริการ โดยมีผู้จัดการรายกรณี (Case Manager) เป็นเสมือนเจ้าภาพ ทำหน้าที่ประเมินความต้องการและความจำเป็นของผู้เสียหายและครอบครัว ประสานความร่วมมือ ติดตามและประเมินผล และพิทักษ์สิทธิ์เพื่อให้ได้มาซึ่งบริการหรือทรัพยากรที่จำเป็นต่อการคลี่คลายปัญหาอันซับซ้อนของผู้เสียหาย(2) เป็นกระบวนการทำงานที่อาศัยความร่วมมือในการประเมิน วางแผน ดำเนินการ การประสานงาน การติดตามกำกับงาน และการประเมินทางเลือกบริการที่สอดคล้องและตอบสนองความต้องการของผู้เสียหาย โดยอาศัยการสื่อสารและการจัดการทรัพยากรให้เกิดบริการที่มีประสิทธิภาพ และเกิดการเปลี่ยนแปลงที่ดีต่อคุณภาพชีวิตของผู้เสียหาย(3)

การจัดการรายกรณีมุ่งเน้นจัดการให้สมดุลชีวิตของผู้เสียหายดีเทียบเท่าก่อนเกิดเหตุหรือดีกว่า ไม่ใช่แค่เพียงในด้านกฎหมาย แต่รอบด้านทุกมิติ หรือจนกระทั่งผู้เสียหายสามารถจัดการกับความรุนแรงความเสี่ยงต่ำที่อาจยังคงเกิดขึ้นได้ด้วยตนเองแล้ว(4)

ผู้จัดการรายกรณีคือใคร

ผู้จัดการรายกรณี ทำหน้าที่เสมือนเป็นสะพานเชื่อมระหว่างผู้ที่ประสบปัญหากับแหล่งทรัพยากรหรือแหล่งความช่วยเหลือต่างๆ โดยช่วยจัดการให้ผู้เสียหาย เด็ก และครอบครัว สามารถรู้จักแหล่งความช่วยเหลือ และสามารถเข้ามาใช้บริการต่างๆ ได้อย่างเหมาะสมมากขึ้น

ในอีกด้านหนึ่ง ผู้จัดการรายกรณีจะทำงานกับระบบดำเนินการของหน่วยงานต่างๆ โดยจะช่วยให้หน่วยงานยอมลดข้อจำกัด ปรับกฎเกณฑ์และระเบียบต่าง ๆ ที่เข้มงวดและเคร่งครัดให้ยืดหยุ่นและง่ายต่อการที่ผู้เสียหายจะเข้ามาใช้บริการอย่างไม่มีอุปสรรค

ผู้จัดการรายกรณีจึงเป็นผู้เดินร่วมทางกับผู้เสียหายและคอยดูแลในทุกมิติอย่างต่อเนื่อง และทำงานโดยคำนึงถึงบริบทต่างๆ รอบตัวผู้เสียหาย บริการที่ใช้ได้จริงในชุมชน สภาพพื้นที่และบริบทของสังคม และทำหน้าที่ร่วมกับทีมสหวิชาชีพและผู้เสียหายในการประเมิน วางแผนออกแบบชุดบริการ ประสานเชื่อมโยงแหล่งทรัพยากร ติดตามและประเมินผล และพิทักษ์สิทธิ์ เพื่อให้ผู้เสียหายได้เข้าถึงบริการที่

สอดคล้องกับปัญหาและความต้องการ เกิดการแก้ไขปัญหาหรือคลี่คลายปัญหาที่ซับซ้อนได้ นำไปสู่การพึ่งตนเองและคุณภาพชีวิตที่ดีของกลุ่มเป้าหมาย

คุณสมบัติของผู้จัดการรายกรณี

• ยึดถือค่านิยมและจรรยาบรรณของการจัดการรายกรณี
• มีความรู้เกี่ยวกับการคุ้มครองเด็ก ผู้หญิง และพลวัตของรูปแบบความรุนแรง
• เข้าใจระบบการคุ้มครองผู้ถูกกระทำด้วยความรุนแรง โดยเฉพาะเด็ก ผู้หญิง และกลุ่มที่ถูกทำให้เปราะบาง
• เข้าใจกระบวนการและมาตรฐานของการจัดการรายกรณี
• มีทักษะในการรายงานและนิเทศงาน
• มีทักษะการให้บริการปรึกษาเสริมพลังอำนาจและการสื่อสารอย่างสันติ
• มีทักษะการประสานงานเครือข่าย และการสร้างความร่วมมือ
• มีทักษะการจัดการความขัดแย้ง และภาวะผู้นำ
• มีทักษะส่วนบุคคล ได้แก่ การตระหนักรู้ในตนเอง การเยียวยาตนเอง การจัดการกับความเครียดและบาดแผลทางใจ

(1) เรียบเรียงจากเนื้อหาการอบรม “การจัดการรายกรณีปัญหาความรุนแรงบนฐานเพศ”. โสภา อ่อนโอภาส วิทยากร. ปี 2564.

(2) The Commission for Case Manager Certification, Certification Guide (Rolling Meadows, IL : 2003)

(3) Albert R. Roberts, Gilbert J. Greene. (2002). Social Workers’desk Reference. Oxford University Press, Inc.

(4) National Association of Social Workers (1992). NASW Standards for Social Work Case Management.