คอร์ส การดําเนินงานทางกฏหมายและกระบวนการยุติธรรมกรณีความรุนแรงในครอบครัวและความรุนแรงในชีวิตคู่
โมดูลที่ 5 - สิทธิการเยียวยา
บทเรียนที่ 2 - กองทุนยุติธรรม
“กองทุนยุติธรรม” คือ กองทุนช่วยเหลือโจทก์และจำเลย เพื่อนำเงินมาใช้เป็นค่าใช้จ่ายที่เกิดขึ้นระหว่างการดำเนินคดีในกระบวนการยุติธรรม เช่น เงินค่าประกันตัว ค่าจ้างทนายความ สำหรับโจทก์และจำเลยที่ได้รับความเดือดร้อนหรือไม่ได้รับความเป็นธรรม จัดตั้งขึ้นตาม พ.ร.บ. กองทุนยุติธรรม พ.ศ. 2558 มาตรา 5 ซึ่งเป็นกองทุนหนึ่งในสำนักงานปลัดกระทรวงยุติธรรม และมีฐานะเป็นนิติบุคคล
กองทุนยุติธรรมให้ความช่วยเหลือดังต่อไปนี้
- การให้ความช่วยเหลือประชาชนในการดำเนินคดี เช่น ค่าจ้างทนายความ ค่าธรรมเนียมศาล หรือค่าใช้จ่ายอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง
- การปล่อยตัวชั่วคราวผู้ต้องหาหรือจำเลย เช่น ค่าใช้จ่ายในการประกันตัว เป็นต้น
- การช่วยเหลือผู้ถูกละเมิดสิทธิมนุษยชน หรือผู้ได้รับผลกระทบจากการถูกละเมิดสิทธิมนุษยชน เช่น ค่ารักษาพยาบาล ค่าฟื้นฟูร่างกายและจิตใจ ค่าขาดรายได้ ค่าเสียหายจากการถูกละเมิด เป็นต้น
- การสนับสนุนโครงการให้ความรู้ทางกฎหมายแก่ประชาชน เช่น ค่าใช้จ่ายในการจัดทำโครงการ ให้ความรู้กฎหมายแก่ประชาชน เป็นต้น
กองทุนยุติธรรมให้ความช่วยเหลือคดีประเภทใดบ้าง
คดีที่กองทุนยุติธรรมให้ความช่วยเหลือ คือ คดีอาญา คดีแพ่ง คดีปกครอง คดีเยาวชนและครอบครัว คดีศาลชำนัญพิเศษ และคดีอื่น รวมถึงการบังคับคดี(35)
การขอรับความช่วยเหลือจากกองทุนยุติธรรม
กรณีผู้ขอรับความช่วยเหลืออยู่ในกรุงเทพมหานคร สามารถขอรับความช่วยเหลือได้ที่ “สำนักงานกองทุนยุติธรรม” ในกรณีจังหวัดอื่น ๆ ขอรับความช่วยเหลือได้ที่ “สำนักงานยุติธรรมจังหวัด” ซึ่งมีอยู่ทุกจังหวัด
ขั้นตอนการขอรับบริการกองทุนยุติธรรม
- ขอรับบริการที่สำนักงานยุติธรรมจังหวัดทั่วประเทศ หรือสำนักงานกองทุนยุติธรรม โดยดำเนินการอย่างใดอย่างหนึ่งต่อไปนี้
- ยื่นคำขอด้วยตนเอง
- ยื่นคำขอเเทน เช่น สามีภริยาที่จดทะเบียนสมรส ผู้เเทนโดยชอบธรรม
- มอบอำนาจ ให้ยื่นคำขอเเทน
- อธิบายปัญหา ข้อเท็จจริง พร้อมนำหลักฐานให้เจ้าหน้าที่ เพื่อประโยชน์ในการใช้ความช่วยเหลือ
- เจ้าหน้าที่มีหน้าที่ให้คำปรึกษาปัญหาข้อพิพาท กฎหมาย การดำเนินคดี และสิทธิหน้าที่ตามกฎหมาย
- เจ้าหน้าที่กลั่นกรองคำขอรับความช่วยเหลือเพื่อส่งต่อหน่วยงานที่ที่เกี่ยวข้อง และมอบเจ้าหน้าที่กองทุนยุติธรรมดำเนินการ
- เจ้าหน้าที่กองทุนยุติธรรมดำเนินการเสาะหาข้อเท็จจริง รวบรวมเอกสารหลักฐานเพิ่มเติม เช่น สอบปากคำ ลงพื้นที่ ตรวจสอบความประพฤติ
- คณะกรรมการหรือประธานพิจารณาคำขอ และเเจ้งผลให้ผู้ขอรับความช่วยเหลือทราบภายใน 7 วันหลังจากพิจารณา(36)
(35) กระทรวงยุติธรรม (2564). กองทุนยุติธรรม คำถามและคำตอบงานให้ความช่วยเหลือประชาชนทางกฎหมาย (Legal Aid) ด้วยบริการกองทุนยุติธรรม.
(36) กลุ่มงานพัฒนากฎหมาย. สรุปสาระสำคัญ พ.ร.บ. กองทุนยุติธรรม พ.ศ.2558. สำนักกฎหมาย. วุฒิสภา. สำนักงานกิจการยุติธรรม (2560). กองทุนยุติธรรม. กระทรวงยุติธรรม. 18 กรกฎาคม.
